MFW kończy z Polską konsultacje na temat Artykułu IV

Waszyngton, DC: Komitet Wykonawczy Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) zakończył konsultacje dotyczące Artykułu IV1Rozpatrzył i zatwierdził ocenę personelu w trybie pozaterminowym z posiedzeniem RP i bez niego.

Polska gospodarka znacznie zwolniła w warunkach wciąż wysokiej inflacji. Po szybkim wychodzeniu z pandemii, polska gospodarka wzrosła w 2022 roku o 5,1 proc., choć w dalszej części roku gospodarka znacznie zwolniła. Przewiduje się, że wzrost gospodarczy spowolni do 0,3 procent w 2023 r., a następnie ponownie przyspieszy w 2024 r., przy czym oczekuje się, że wyższa inflacja osłabi realny wzrost płac i inwestycje, które będą wyglądać w górę z powodu cen energii i stóp procentowych. W średnim okresie potencjalny wzrost Polski prognozowany jest na 3 proc. Dzięki dużym inwestycjom następne pokolenie jest wspierane przez dotacje unijne, tymczasowo równoważące negatywne skutki starzenia się społeczeństwa.

Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrósł z 1,8% PKB w 2021 r. do 3,7% PKB w 2022 r., a dług sektora instytucji rządowych i samorządowych spadł do 50%, ponieważ urzędnicy wdrożyli reformę podatku dochodowego od osób fizycznych i tymczasowo obniżyli podatki od żywności i energii, aby zapobiec hiperinflacji. Przewiduje się, że ogólny deficyt rządu wzrośnie do 4,5 procent PKB w 2023 r., głównie w związku ze spowolnieniem gospodarczym. Oczekuje się, że w średnim okresie deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych ustabilizuje się na poziomie 3,5 proc. PKB, a dług wzrośnie do 55 proc. PKB.

O ile istotny wzrost inflacji w 2022 r. będzie wynikał z czynników zewnętrznych, w tym cen żywności i energii, o tyle inflacja bazowa również wzrosła i pozostaje na wysokim poziomie. Bank centralny znacznie zaostrzył politykę pieniężną w latach 2021-22, po czym wstrzymał ją pod koniec 2022 roku. Prognozowana stabilizacja cen żywności i energii ma skutkować istotnym spadkiem inflacji bazowej w 2023 r., choć proces jej łagodzenia potrwa dłużej. . Przewiduje się, że inflacja osiągnie cel do końca 2025 r.

Jakość aktywów bankowych pozostaje stabilna, a poziomy adekwatności kapitałowej w całym sektorze znacznie przekraczają wymogi regulacyjne. Banki pozostają rentowne w 2022 r. pomimo kosztów wakacji hipotecznych, ponieważ oprocentowanie kredytów rośnie. Ryzyka prawne wynikające z kredytów hipotecznych denominowanych w walutach obcych są najważniejszym źródłem niepewności i potencjalnych strat dla banków.

Ocena Zarządu2

Po szybkim wychodzeniu z pandemii, polska gospodarka znacznie się osłabiła w warunkach wciąż wysokiej inflacji. Gospodarka gwałtownie zwolniła w 2022 r. w obliczu szoków cen energii, zaostrzenia polityki pieniężnej i spadku popytu zewnętrznego. Rynki pracy pozostają napięte, chociaż pojawiają się pewne oznaki ochłodzenia. Wysoka inflacja jest spowodowana przede wszystkim szokami cenowymi żywności i energii – zaostrzonymi przez wojnę rosyjską na Ukrainie – chociaż inflacja bazowa również przyspieszyła. Wstępnie ocenia się, że pozycja zewnętrzna jest zasadniczo zgodna ze średnioterminowymi fundamentami i korzystną polityką. Rezerwy walutowe są wystarczające, aby zabezpieczyć się przed wstrząsami zewnętrznymi i niestabilnymi warunkami rynkowymi.

Pomimo przewidywanej recesji w 2023 r. średniookresowe perspektywy gospodarcze pozostają korzystne. Niedawno wysoka inflacja osłabiła wzrost płac realnych, podczas gdy inwestycje schodziły na drugi plan względem cen energii, stóp procentowych i aktywności mieszkaniowej. Przewiduje się, że gospodarka odrodzi się w 2024 i 2025 r., gdy wstrząsy ustąpią, a wzrost płac realnych wzrośnie. Jednak znaczna niepewność w bliskiej perspektywie będzie wymagać skutecznego zarządzania polityką, ponieważ decydenci dążą do obniżenia inflacji bez ponoszenia wysokich kosztów dla wyników gospodarczych.

W 2023 r. należy unikać ekspansji fiskalnej, aby zwalczyć jeszcze wyższą inflację. Chociaż oczekuje się, że deficyt budżetowy wzrośnie w 2023 r. wraz ze spowolnieniem gospodarczym, należy unikać łagodzenia fiskalnego wynikającego z polityki, chyba że zmaterializują się poważne zagrożenia. A środki dotyczące cen energii powinny w razie potrzeby mieć charakter tymczasowy, ukierunkowany i chronić sygnały cenowe. W perspektywie średnioterminowej władze muszą stworzyć przestrzeń fiskalną, aby dostosować się do nowych priorytetów w zakresie obronności i innych wydatków bez spłacania długu publicznego w górę. Koniec polegania na środkach pozabudżetowych i wymaganie, aby wszystkie wydatki przechodziły przez proces budżetowy, poprawi przejrzystość finansową.

Polityka pieniężna powinna pozostać restrykcyjna do czasu opanowania presji cenowej i osiągnięcia stałego obniżania inflacji w kierunku celu. Oczekiwana stabilność cen żywności i energii będzie ograniczać inflację ogółem w 2023 r. Dalsza inflacja zależy jednak od obniżenia się inflacji bazowej. Polityka pieniężna powinna być oparta na danych i dalej zacieśniana, jeśli inflacja bazowa, wzrost płac i gospodarka nie zwolnią zgodnie z planem. Interwencje walutowe powinny być nadal zarezerwowane dla niestabilnych warunków rynkowych.

Chociaż sektor bankowy pozostaje stabilny, nadal istnieją poważne wyzwania prawne i regulacyjne. Jakość aktywów nie uległa pogorszeniu, a poziomy adekwatności kapitałowej w całym sektorze znacznie przekraczają wymogi regulacyjne. Bieżące wyzwania zmniejszają jednak rentowność banków i mogą zmniejszyć ich zdolność do udzielania kredytów gospodarce w średnim okresie. Co ważniejsze, aby rozwiązać toczące się sprawy kredytów hipotecznych w walutach obcych, banki powinny nadal próbować zawierać z klientami dobrowolne porozumienia w celu przeliczenia ich kredytów hipotecznych na walutę lokalną. Władze powinny również zbadać opcje strategiczne, które pomogą zmniejszyć niepewność, jaką walutowe kredyty hipoteczne stwarzają dla ryzyka prawnego w sektorze bankowym. Ponadto nieukierunkowane wakacje kredytowe są nieefektywne, kosztowne, osłabiają transmisję polityki pieniężnej i nie powinny być przedłużane.

Bieżące inwestycje publiczne i reformy strukturalne są potrzebne do osiągnięcia długoterminowego wzrostu gospodarczego i integracji oraz celów klimatycznych. Oczekuje się, że w średnim okresie produkt potencjalny Polski będzie wspierany przez silne inwestycje, częściowo finansowane z nowej generacji dotacji unijnych, które pomogą czasowo przeciwdziałać negatywnym skutkom starzenia się społeczeństwa. Dalszy wzrost imigracji zwiększy konkurencyjność Polski i przyspieszy średniookresowy wzrost gospodarczy. Pomyślną integrację ukraińskich uchodźców można jeszcze bardziej wzmocnić poprzez dodatkowe szkolenia i budowanie potencjału. Znaczne inwestycje w źródła czystej energii są niezbędne do wspierania zrównoważonego wzrostu gospodarczego i osiągnięcia celów transformacji energetycznej. Aby osiągnąć cele dekarbonizacji, mogą być potrzebne dodatkowe instrumenty polityczne, a władze zachęca się do rozważenia roli opodatkowania emisji dwutlenku węgla.

Zaleca się, aby kolejne porady dotyczące Artykułu IV odbywały się w regularnych 12-miesięcznych cyklach.