Banki centralne Ukrainy i Polski w czasie wojny

Banki centralne są jednym z najważniejszych podmiotów na poziomie makroekonomicznym. Ich decyzje i działania mają realny wpływ na gospodarkę i zamożność obywateli. Jak banki centralne Ukrainy i Polski zareagowały na rosyjską inwazję na Ukrainę? Czy ich wojenne decyzje różniły się od zwykłych? Jak dostosowali swoje strategie do nienormalnych warunków? W jaki sposób przekazali strategie innym podmiotom i społecznościom? Uczonymi, które oceniały wojenną działalność banków centralnych na Ukrainie i w Polsce, są Magdalena Szyszko, profesor nadzwyczajny WSB Merito w Poznaniu oraz Olena Motuzka, profesor nadzwyczajny Narodowej Akademii Statystyki, Rachunkowości i Audytu w Kijowie. Zgłębiają tę tematykę w ramach programu grantowego dla Ukrainy prowadzonego przez Fundację Nauki Polskiej.

Bank centralny jest instytucją odpowiedzialną za zarządzanie polityką pieniężną kraju i wspieranie funkcjonowania systemu bankowego. Banki centralne formułują cele polityki pieniężnej, które związane są przede wszystkim z utrzymaniem stabilnego poziomu cen oraz kontrolowaniem gospodarki za pomocą dostępnych narzędzi.

„Nasz projekt koncentruje się na polityce pieniężnej Narodowego Banku Ukrainy (NBU) i Narodowego Banku Polskiego (NBP). Choć te dwa podmioty nie odgrywają bezpośredniej roli w zarządzaniu kryzysem związanym z wojną rosyjsko-ukraińską, to jednak odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania gospodarek poprzez zapewnienie stabilizacji cen i wspieranie polityki gospodarczej prowadzonej przez państwo. Ich rola w łagodzeniu kryzysu gospodarczego spowodowanego wojną jest szczególnie ważna, ponieważ zapewnia stabilność. Istnieją badania, które pokazują, że wsparcie banku centralnego w czasie wojny może silnie wpłynąć na bieg historii. Magdalena Cesko.

Zmień narzędzia i komunikację

Celem badaczy jest identyfikacja i ocena zmian w polityce pieniężnej pod kątem zasięgu społecznego, instrumentów i krótkoterminowego wpływu podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Projekt przedstawia studium przypadku Ukrainy jako państwa broniącego się i Polski jako państwa wspierającego.

„Analizowany okres jest bardzo krótki: od rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r. do chwili obecnej. Musimy stawić czoła ograniczonemu dostępowi do danych. Mamy krótki, maksymalnie dwuletni szereg czasowy obejmujący wojnę, dlatego nasza ocena będzie prowadzona na bieżąco. W tym krótkim czasie możemy już zauważyć wyraźną zmianę języka komunikacji w bankach. Na przykład we wszystkich oficjalnych dokumentach angielskiej wersji Centralnego Banku Ukrainy Rosja jest pisana małymi literami. Choć nasz projekt ma charakter przede wszystkim naukowy i jego nadrzędnym celem jest wypełnienie luki w literaturze, nie wykluczamy pewnych ważnych i praktycznych wyników. Podkreśla, że ​​taka ciągła ocena działalności banków centralnych pozwala wykryć błędy i zaproponować alternatywne działania Olena Motuzkaktóra rozpoczęła współpracę.

Dwa punkty widzenia

Projekt oferuje dwie perspektywy, z których najważniejsza jest ukraińska. Od 2019 roku Narodowy Bank Ukrainy realizuje nowy strategiczny cel inflacyjny, w dużej mierze dostosowany do wymogów UE. Przygotowanie ram polityki pieniężnej jest jednym z warunków przystąpienia Ukrainy do Unii Europejskiej. Jednym z najważniejszych przedwojennych wyzwań stojących przed Narodowym Bankiem Ukrainy był postępujący proces hamowania inflacji. W tym zakresie Narodowy Bank Ukrainy zastosował standardowe narzędzia polityczne i komunikacyjne. Po inwazji rosyjskiej rola NBU znacznie odbiegała od roli standardowej. Działania wojenne, któremu towarzyszył kryzys humanitarny i głęboki załamanie gospodarcze, zmusiły Narodowy Bank Ukrainy do przekierowania swoich działań w stronę zaopatrzenia gospodarki w pieniądz i zapewnienia stabilności makroekonomicznej. „Rosyjska inwazja na Ukrainę stworzyła pierwszą w historii możliwość monitorowania działań polityki pieniężnej prowadzonej przez bank centralny w odniesieniu do celu inflacyjnego i jego konsekwencji” – wyjaśnia. Magdalena Cesko.

Drugą perspektywą projektu jest perspektywa polska. Wojna rosyjsko-ukraińska była także wyzwaniem dla Narodowego Banku Polskiego, nawet jeśli trudności, przed którymi stanął naród polski i polska gospodarka, nie dorównywały tym, z jakimi borykali się Ukraińcy. Od czasu inwazji rosyjskiej polityka państwa polskiego kształtowana jest głównie przez masowy napływ ukraińskich uchodźców i kryzys energetyczny. Obydwa czynniki znacząco wpłynęły na polską gospodarkę i wzbudziły wiele obaw w Narodowym Banku Polskim. „Obecne wyjątkowe warunki kształtowania polityki pieniężnej wiążą się z bezpośrednim wpływem wojny rosyjsko-ukraińskiej na ceny energii, surowców i żywności, pośrednio wpływając na podwyżki płac i kursy walut, a także zmiany oczekiwań i prognoz inflacyjnych. Wszystkie wpływa to na stabilność rynku finansowego Olena Motuzka.

Doktor Miłość. Magdalena Szyszko Jest absolwentką Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, gdzie uzyskała także stopień doktora nauk ekonomicznych oraz habilitację. Od 2009 roku pracuje w Wyższej Szkole Bankowej Merito w Poznaniu. Od 2018 roku na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Wyższej Szkole Bankowości i Finansów. Jej zainteresowania badawcze obejmują oczekiwania inflacyjne, przejrzystość i komunikację pomiędzy bankami centralnymi. Autorka licznych publikacji naukowych i kierownik projektów badawczych finansowanych przez NBP i Narodowe Centrum Nauki. Wolny czas Szyszko spędza z rodziną, opiekując się czterema kotami i realizując swoje pasje.

Doktor Olena Motuzka Jest absolwentem Zarządzania Produkcją Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Ekonomicznego, Wydziału Zarządzania Produkcją oraz Prawa Międzynarodowego Ukraińskiej Akademii Handlu Zagranicznego. Uzyskała stopień doktora statystyki na Kijowskim Narodowym Uniwersytecie Ekonomicznym. Obecnie na stanowisku adiunkta na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Zagraniczną Działalnością Gospodarczą Narodowej Akademii Statystyki, Rachunkowości i Audytu w Kijowie Motuzka bada trendy i perspektywy rozwoju międzynarodowej polityki inwestycyjnej oraz inflacji, a także ich wpływ na konsumentów w obecnych warunkach. Uwarunkowania niestabilności gospodarczej, a także poprzez analizę dochodów budżetu państwa. Autorka ponad 70 publikacji naukowych. Wolny czas Motuzka spędza podróżując, czytając, słuchając muzyki, a zwłaszcza rozwijając swoją pasję do kotów.

Wspieraj z nami naukowców z Ukrainy

Fundacja Nauki Polskiej prowadzi specjalną akcję zbiórki pieniędzy dla naukowców z Ukrainy, do której każdy może w każdej chwili dołączyć. Środki zebrane z darowizn zostaną przeznaczone wyłącznie na zaangażowanie osób z Ukrainy w realizację projektów w ramach programu DLA UKRAINY.

Program umożliwia także instytucjom i firmom tworzenie partnerstw z Fundacją Nauki Polskiej, których celem jest poprawa sytuacji ukraińskich badaczy lub umożliwienie im realizacji projektów naukowych.

Naukowcy z Ukrainy nadal potrzebują naszego wsparcia, aby kontynuować pracę naukową – zachęcamy do dołączenia do naszego grona.