84-letni reżyser patrzy na duszę osła w „EO”

Oczy to zrobiły. Reżyser Jerzy Skolimowski kilka lat temu zdecydował, że jego kolejny film będzie o zwierzęciu. On i jego żona i współscenarzystka Ewa Piaskowska byli znudzeni tradycyjną strukturą filmu i dialogami i chcieli zrobić coś innego.

Ale nie wiedzieli, które zwierzę wybrać. Koty i psy były na zewnątrz. Uważali, że to przereklamowane. Potem spotykają osła, stoicko inteligentne stworzenie, które ma znaczenie historyczne nie tylko w religii, ale także w kinie, najsłynniejsze w arcydziele Roberta Bressona z 1966 roku „Ohsard Balthazar”. Ale to te wielkie, wyraziste oczy przekonały ich do znalezienia gwiazdy, która utrzymałaby kadr.

Powstały film „EO” to historia osła cyrkowego, który zostaje zabrany swojemu właścicielowi i wyrusza w długą duchową podróż po współczesnej polskiej i włoskiej wsi, spotykając ludzi zarówno dobrych, jak i twardych. Eo nie mówi, ale śni, a ty nie możesz nie poczuć jego ciężaru, samotności i nadziei. Powiedzieli, że to list miłosny do zwierząt i obecnie jest wyświetlany w kinach w całym kraju.

„Chcieliśmy, aby ten film był bardziej przeżyciem niż tradycyjny film fabularny” – powiedziała Piaskowska w niedawnym wywiadzie ze Skolimowskim obok niej. „Byliśmy bardzo świadomi tego, że chcemy przemówić do widza emocjami, głównie dlatego, że nasz bohater jest pozbawiony słów. Od początku chodziło o to, żeby nie opowiadać historii o osiołku, ale chciał, aby publiczność poczuła się jak osioł”.

Skolimovsky, który ma 84 lata i kręci filmy od 1960 roku, zdobył szerokie uznanie filmowe w burzliwym roku. Po bardzo długiej produkcji, która rozpoczęła się w 2020 roku i była kilkakrotnie opóźniana z powodu pandemii, w końcu zakończyli ją w marcu, a dwa miesiące później byli na Festiwalu Filmowym w Cannes, gdzie zdobyli Nagrodę Jury. Od tego czasu „EO” był wybierany do reprezentacji Polski na rozdaniu Oscarów, zdobył kilka prestiżowych nagród Critics’ Choice Awards i został uznany za najlepszy film roku przez Manohlę Dargis z The New York Times.

Chociaż z powodu epidemii był ból głowy, produkcja była właściwie bardzo spokojną robotą. Do zabawy w Eo wykorzystali sześć osłów, o imionach Marietta, Taco, Hula, Ettore, Rocco i Mila, i wszyscy zadbali o stworzenie wygodnego i wspierającego środowiska, aby osły robiły to, co muszą.

„Wszystko było bardzo spokojne, bardzo płynne” – powiedział Skolimowski. „Nie było pośpiechu, a ludzie naprawdę zachowali spokój”.

Jeśli potrzebują osła do przejścia przez most, a osioł nie chce przejść przez most, wszystko, co mogą zrobić, to czekać.

„Czas po prostu już nie istnieje” – powiedziała Piaskowska, która również wyprodukowała film. „Dajesz mu trochę marchewek i czekasz jeszcze trochę. Następnie wypróbuj drugiego osła. Nie mogę ci powiedzieć, jak fajne były kombinacje. Wszyscy mają bardzo ładny głos. Wszyscy się uśmiechają. Byliśmy jak dzieci w przedszkolu wymyślające sposoby skłonić osła do zrobienia tego czy tamtego”.

Obaj szczególnie chwalą operatora Michała Dymicka, który czasami kręcił z punktu widzenia osła, oraz montażystki Agnieszki Glińskiej za zręczne cięcia i zestawienia, które pozwalają spektaklowi i widzom zainwestować w życie emocjonalne zwierzęcia bez użycia dialogów. Kompozytor Paweł Mikitin został poproszony o potraktowanie partytury jako wewnętrznego monologu Eo.

„Zamiast prowadzić dialog” – powiedział Skolimowski – „wydawał dźwięk, który wyrażał emocje, nastrój zwierzęcia”. „Zrobił to w tak doskonały, doskonały sposób. Myślę, że ten film wiele mu zawdzięcza”.

Mówił, że pochwały i komplementy są dla Skolimowskiego czymś nowym. Ale być może część sukcesu filmu jest spowodowana wielopokoleniową obsadą (i gatunkami).

„Myślę, że największą różnicą między„ EO ”a innymi moimi filmami jest to, że po raz pierwszy mogłem w pełni wykorzystać talent, entuzjazm i życzliwość moich kolegów” – powiedział Skolimowski. „Wcześniej byłem trochę samolubny, stawiając się przed filmem”.

Przypisuje ten rozwój 17-letniej przerwie w kręceniu filmów, podczas której ponownie poświęcił się malarstwu, pasji, którą zawsze miał, ale nigdy nie miał wystarczająco dużo czasu na praktykę. Powiedział, że w tamtym czasie stał się „głodnym młodym artystą, ale nie tak samolubnym jak ja, jako głodny młody reżyser”.

„Mogę teraz być bardziej hojny i hojny dla moich współpracowników, którzy mieli ogromny wkład w ten film” – powiedział Skolimowski.

—-

Śledź scenarzystkę filmową AP Lindsey Bahr na Twitterze: www.twitter.com/ldbahr.