Lekcja historii: Sztuka tubylca z Maine o świadku Holokaustu przygotowuje się do krajowej trasy koncertowej

Jan Karsky uważał, że jego misja zakończyła się fiaskiem i przez 35 lat w większości nie chciał o tym mówić.

Członek polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej, Karski zgłosił się na ochotnika w 1942 r. do infiltracji warszawskiego getta, gdzie Żydzi byli aresztowani i więzieni przez Niemców, a także do nazistowskiego obozu zagłady.

Następnie spotkał się z wysokimi rangą brytyjskimi i amerykańskimi urzędnikami – w tym prezydentem USA Franklinem D. Rooseveltem – ale nie udało mu się nikogo przekonać, że brutalność, którą widział, zasługuje na poważne działania. Dopiero w latach 80. Karsky, który został profesorem nauk politycznych na Georgetown University w Waszyngtonie, zaczął mówić o swoim doświadczeniu świadka Holokaustu i próbować przekazać lekcje, jakie społeczeństwo może wyciągnąć z tego, co on Piła. . Zmarł w 2000 roku.

Świadek Zagłady w Polsce Jan Karski jest tematem sztuki, której współautorem jest Clark Young z Maine. Zdjęcie Carol Harrison.

Teraz Clark Young, pochodzący z Maine, pomaga historii i lekcjom Karskiego dotrzeć do nowego pokolenia. Young, który w 2005 roku ukończył Deering High School w Portland, był współautorem singla „Pamiętaj to: lekcja Jana Karskiego” z nominowanym do Oscara aktorem Davidem Strathairnem. Sztuka rozpoczyna światowe tournée 6 października w Waszyngtonie, DC, W listopadzie odbył się wyścig w Chicago. Nie zaplanowano gry w Nowej Anglii.

„Czuł się, jakby zawiódł w swojej misji i chciał podzielić się swoimi życiowymi lekcjami” – powiedział 34-letni Young, który mieszka na Brooklynie w Nowym Jorku. „On (Karsky) postanowił zacząć mówić o tym, co uważał za negowanie Holokaustu, które znów zaczęło się pojawiać”.

Sztuka jest mocno zakorzeniona na Uniwersytecie Georgetown, gdzie Karski studiował i gdzie Young studiował teatr i uzyskał tytuł licencjata. Derek Goldman, jeden z byłych nauczycieli Younga w Georgetown, poprosił Younga o współpracę nad sztuką o Karskym. Współautorem sztuki jest Goldman & Young.

Ze Strathairnem w roli tytułowej, sztuka opowiada o życiu Karskiego od dzieciństwa w Polsce, przez czasy bojownika ruchu oporu – w tym, gdy był jeńcem wojennym i torturowanym przez swoich oprawców – podczas lat jako profesor Georgetown, opowiadając o okropnościach, które doświadczony. Widziano to 40 lat temu. Young powiedział, że również w czasie rzeczywistym, na scenie, zdaje sobie sprawę z tego, czego nauczył się poprzez wszystkie swoje doświadczenia. Scenografia jest prosta, stół i kilka krzeseł, ale Stratairen wykorzystuje go do maksimum w bardzo fizyczny sposób, przeżywając na nowo swoje energetyczne wspomnienia – bieganie, skakanie, uciekanie – z młodości Karskiego.

Książka będąca rozwinięciem sztuki Pamiętaj to: lekcja Jana Karskiego ukaże się w listopadzie. Zdjęcie dzięki uprzejmości Georgetown University Press

READ  Polski mistrz kasowy zmierzy się z rosyjskim przywódcą w thrillerze „Putin” (ekskluzywny zwiastun)

Young powiedział, że sztuka była pokazywana kilka razy przed pandemią, ale pierwsza trasa rozpoczęła się jesienią tego roku, z możliwością zagrania w Europie w przyszłym roku. Wydawnictwo Uniwersytetu Georgetown Wydaj książkową wersję sztuki w listopadzie, na której znajdują się artykuły dyplomatów, artystów i pisarzy, w tym byłej sekretarz stanu Madeleine Albright.

Przewodnicząca Izby Reprezentantów Nancy Pelosi, która znała Karsky’ego, napisała w reklamie książki, że sztuka jest „zasadniczym przypomnieniem tego, co może się stać, jeśli pozwolimy, by zwyciężyły faszyzm, dezinformacja i uprzedzenia”.

Young spędził dużo czasu na badaniu życia Karskiego. Strattern mówi, że Young był „opiekunem wszystkiego dla Karskiego”, ponieważ praca nad spektaklem postępowała przez lata.

„Wikipedia, Britannica, była naszą wspaniałą wyszukiwarką. Być może nikt nie wie więcej o tym człowieku niż Clark”, Strathairn napisał w e-mailu do Press Herald. „Ma bardzo rzadką umiejętność rzeźbienia biografii i historii w bardzo emocjonalny portret, niezwykle przekonujący i pouczający przez półtorej godziny w teatrze”.

Clark Young, absolwent Deering High School, był współautorem sztuki Pamiętaj to: lekcja Jana Karsky’ego. Zdjęcie dzięki uprzejmości Clarka Younga

Najważniejsza jest sztuka

Young dorastał w pobliżu Back Cove w Portland i wcześnie zaangażował się w sztukę twórczą. Kiedy był w czwartej lub piątej klasie, brał udział w konkursach Odyssey of the Mind, gdzie zespoły młodych ludzi mają problem i muszą wymyślić oryginalne rozwiązanie i zaprezentować je w miejscu publicznym. W Deering High School dorastał zakochany w literaturze, z pomocą kilku nauczycieli angielskiego i był bardzo zaangażowany w szkolne przedstawienia. Nawet w liceum bardziej pociągał go intensywny, prowokujący do myślenia dramat niż brunch czy musical. Pamięta, jak zaangażował się w jednoaktówkę opartą na trzech opowiadaniach Ernesta Hemingwaya.

Udał się do Georgetown, aby studiować teatr, a później uzyskał tytuł magistra teatru na Uniwersytecie Nowojorskim. Po ukończeniu studiów przez siedem lub osiem lat pracował w Waszyngtonie, występując w ponad 20 produkcjach. Wykładał także teatr w Georgetown Academy i Bronx Lighthouse College Prep Academy w Nowym Jorku.

Kiedy Goldman zadzwonił do niego w sprawie współtworzenia sztuki o Karskim, jakieś siedem lat temu, Young grał mewę Scuttle w żywej wersji „Małej Syrenki” w teatrze pod Waszyngtonem.

„Kiedy zaczęliśmy pracować nad tą sztuką, pracowałem nad nią w ciągu dnia, a potem krzyczałem w musicalu w nocy” – powiedział Young.

W ramach procesu pisania Young przeprowadził obszerne badania nad Karskim, przeczytał o nim, a także pracował przed nim. Mieszkając w Ameryce przed końcem wojny, Karsky napisał książkę zatytułowaną The Story of a Secret State. Był popularny i poświęcał swój czas na obserwowanie planowanej eksterminacji Żydów w Niemczech. Ale dzisiejsza publiczność Younga postrzegała to bardziej jako historię szpiegowską niż wezwanie do działania. Potem Karski nie wypowiadał się publicznie o swoich przeżyciach aż do początku lat 80., kiedy poproszono go o udział w konferencji poświęconej Holokaustowi.

Karski urodził się w przemysłowym mieście Łódź w Polsce i wychował się jako katolik, powiedział Young. Jednym z jego pierwszych wspomnień było to, że matka poprosiła go, aby uważał na żydowskie dzieci w okolicy, które mogą być zastraszane. Kiedy Niemcy najechali i przejęli kontrolę nad Polską w 1939 roku, został członkiem Zorganizowanego Polskiego Tajnego Ruchu, tajnej grupy próbującej walczyć i destabilizować Niemców. Pracował jako kurier, przenosząc wiadomości w niebezpieczne rejony. W pewnym momencie został schwytany, torturowany za informacje, ale ostatecznie uciekł.

David Strathairn gra w Remember This: The Lesson of Jan Karski. Zdjęcie Manafa Azzama

Jako członek polskiego podziemia zgłosił się na ochotnika do misji oceny stanu Żydów w osławionym warszawskim getcie. Spędził kilka dni w getcie i był świadkiem okrucieństw: ludzie umierali z głodu. Młode matki były tak niedożywione, że nie mogły nakarmić swoich dzieci. Zobaczył stosy ciał na ulicy. Następnie, przebrany za milicję ukraińską, spędził dzień w niemieckim obozie przejściowym, gdzie żydowscy mężczyźni, kobiety i dzieci trafiali do obozów zagłady. Widział ludzi brutalnie bitych i wrzucanych do wagonów kolejowych.

Karski doniósł o tym, co zobaczył, polskim, brytyjskim i amerykańskim urzędnikom. Wysocy rangą członkowie brytyjskiego rządu powiedzieli, że przekażą jego szczegółowe informacje premierowi Winstonowi Churchillowi. Young powiedział, że spotkał się w Stanach Zjednoczonych z Rooseveltem, który często pytał o Polskę, ale nigdy nie pytał o traktowanie Żydów. Poznał także sędziego Sądu Najwyższego Felixa Frankfurtera, który urodził się w żydowskiej rodzinie w Austrii i wyemigrował wraz z rodziną do Nowego Jorku, gdy miał 12 lat. Frankfurter uznał, że historia Karskiego jest zbyt przerażająca, by w nią uwierzyć. Więc postanowił tego nie robić.

W sztuce jest zdanie przypisywane Frankfurterowi, w którym Frankfurter mówi innemu amerykańskiemu urzędnikowi, że nie wierzy Karsky’emu: „Nie powiedziałem, że kłamał. Powiedziałem, że mu nie wierzyłem. To są różne rzeczy .Znam mężczyzn. Niemożliwe. Nie, nie! Nie!!!”

W sztuce postać Karskiego podsumowuje kilka lekcji ze swoich doświadczeń, w tym, że „ludzie mają nieograniczoną zdolność do ignorowania nieodpowiednich rzeczy” i „powszechne człowieczeństwo ludzi, a nie władza rządów, jest tylko prawdziwym obrońcą praw człowieka”.

W szczytowym okresie w getcie warszawskim przebywało ponad 460 tys. uwięzionych Żydów. Szacuje się, że 300 000 zginęło w komorach gazowych lub zastrzelonych, a ponad 92 000 zmarło z głodu. Obozy żydowskie i śmierć były częścią ludobójstwa z rąk Niemców, które zabiło około 6 milionów Żydów.

Jeden człowiek w swoim czasie odgrywa wiele ról

Young i Coleman zwrócili się do Strathairna o zagranie Karskiego wkrótce po tym, jak zaczęli pisać. Obaj pracowali z nim wcześniej i myśleli, że wniesie odpowiednie połączenie cech, aby przedstawić Karskiego, złożonego bohatera, który dokonywał heroicznych czynów, ale nigdy nie uważał się za bohatera i od lat milczy na temat najbardziej godnych uwagi części swojego życia.

Strathairn, 72 lata, ma życiorys ról filmowych i telewizyjnych sprzed 40 lat. Nie jest mu również obce granie realistycznych postaci. Był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora za rolę Edwarda R. Morrowa w filmie Dobranoc i powodzenia z 2005 roku. Ostatnio grał główną rolę w filmie „Nomadland”, który w tym roku zdobył Oscara dla najlepszego filmu, opartym na książce non-fiction pod tym samym tytułem o ludziach, którzy żyją koczowniczym życiem w przyczepach i kamperach w całym kraju, głównie osoby w podeszłym wieku Emerytura oraz osoby, których nie stać na mieszkanie lub emeryturę.

Zapytany, dlaczego interesuje się projektem od siedmiu lat, Strattern powiedział, że to siła historii Karskiego.

„Kim był i co zrobił. Co uosabia. Co reprezentuje. Znaczenie i rezonans jego słów i działań nie tylko wtedy, ale teraz. Strattern napisał do Portland Press Herald / Main Sunday Telegram naszych czasów. „On opowiada swoją historię. To jedno z tych żyć, które przeżył, które powinno być na zawsze uznawane, szanowane i dzielone”.

Od czasu pracy nad tą sztuką Young zajął się pisaniem i nauczaniem i nie pracuje już jako aktor. Pracuje również nad sztuką, która jest fikcyjną relacją osób odpowiedzialnych za ścięcie i zachowanie legendy Red Sox, Teda Williamsa. (Williams został pośmiertnie zamrożony w 2002 roku na prośbę dwójki swoich dzieci.) W sztuce dwóch braci fanów Red Sox pracuje dla firmy, której zadaniem jest zamrożenie filmu Splendid Splinter.

Młodzi mają nadzieję, że Pamiętaj to nie tylko zapewni rozrywkę, ale także sprawi, że ludzie zastanowią się nad pytaniami, które stawia negacja Holokaustu oraz pytaniami, które sam Karsky zadawał w ostatnich dwóch dekadach swojego życia.

„Jedną z rzeczy, o których myślimy w naszym życiu, jest to, co robimy, gdy coś jest nie tak na świecie i mamy coś do powiedzenia” – powiedział Young.

” dawny

Powiązane historie