Polskie wybory to walka o duszę kraju

Zwolennicy tej hipotezy uważali, że prorosyjski populista Robert Fico sprawdził się zaraz po tym, jak zajął pierwsze miejsce w wyborach na Słowacji. Otrzymał jednak zaledwie 23% głosów za swoją platformą niewysyłania kilku bezwartościowych broni na Ukrainę i stanie na czele kruchego rządu koalicyjnego.

Polska ma swoje problemy z Ukrainą, ale jest zdecydowanie przeciwna Władimirowi Putinowi i chce, aby Rosja została pokonana. Z kolei Fico twierdzi, że wojnę w Kijowie prowadzili faszyści, a słowacki eurodeputowany z jego partii w BBC Radio 4 wezwał do negocjacji między Kijowem a Moskwą – dokładnie w taki sposób, jaki chciałby przyjąć rosyjski dyktator.

Nic dziwnego, że PiS milczy w sprawie wyniku Słowacji – Polacy znają historię Fico, a przy zmieniającej się atmosferze ostatnią rzeczą, jakiej potrzebuje elita PiS, jest to, aby UE połączyła siły z Samirem.

W 1980 roku polska rewolucja przybrała formę utworzenia niezależnego związku zawodowego o nazwie „Solidarność”, co wprawiło świat komunizmu w chaos. Jak pracownicy mogą powstać przeciwko partii, która twierdzi, że reprezentuje pracowników?

Odpowiedź starzejącego się rządu Kremla zajęła trochę czasu. Kiedy to zrobili, poprosili swoich polskich zwolenników o zmiażdżenie ruchu Solidarność. Ale Polacy są Polakami i jeśli chodzi o przeciwstawienie się znęcaczom i kłamcom, niewiele krajów może pochwalić się lepszymi wynikami w przeciwstawianiu się siłom, które wydają się tak potężne.

Ruch Solidarności podniósł wieko śmietnika historii i w ciągu kilku lat został do niego wrzucony polski komunizm, gdyż w Polsce zaledwie kilka miesięcy przed upadkiem muru berlińskiego odbyły się wolne wybory.

Jednak wolna polityka nie zawsze oznacza dobrą politykę. Gotowość do działania PiS nie trwała długo.

To, co wydarzyło się później, było ilustracją niebezpieczeństw związanych z reprezentacją proporcjonalną. System wyborczy dopuszczał koalicje pomiędzy polskimi partiami, takimi jak Konserwatywna Braverman Truss, UKIP i Nacjonalistyczna Partia Bangladeszu, a także antyaborcyjnymi twardogłowymi zwolennikami religii. Uzyskali między sobą wystarczającą liczbę głosów, aby utworzyć rząd, najpierw w 2005 r., a następnie w 2015 i 2019 r.

Prawo i Sprawiedliwość stale popycha Polskę w stronę nieliberalnej prawicy w sprawie aborcji, wolności mediów i imigracji. W różnych momentach atakował Żydów, Unię Europejską i kraje sąsiadujące, takie jak Niemcy.

To Polska Partia Socjaldemokratyczna wprowadziła Polskę do NATO w 1999 r., a następnie do Unii Europejskiej w 2004 r. Następnie przyszedł centroprawicowy liberalny rząd Platformy Obywatelskiej pod przewodnictwem Donalda Tuska, który reprezentował światopogląd z Davos, że postęp następuje poprzez gospodarkę liberalizacja. Pod tym względem było to zgodne z zawartym w tym samym czasie w Wielkiej Brytanii sojuszem Cameron–Clegg.

Rzeczywiście ministrem spraw zagranicznych Tuska był Radek Sikorski, który po 1980 r. uciekł z komunistycznej Polski i udał się na Uniwersytet Oksfordzki, gdzie przebywał w Bullingdon Club z Davidem Cameronem i Borisem Johnsonem. Dziś jego poglądów na temat wyprowadzania Wielkiej Brytanii z Europy przez jego byłych towarzyszy z klubu Bullingdon nie nadają się do druku.

Tusk i jego Platforma Obywatelska rządzili od 2007 do 2014 roku. Jednak jak wszystkie centroprawicowe partie liberalne, partia ta zignorowała potrzeby robotników, biednych regionów rolniczych i tych, którzy zostali pozostawieni w tyle po promowanym przez nią boomie biznesowym.

Platforma Obywatelska była społecznie liberalna w kwestiach obejmujących prawa gejów i prawa kobiet, które wydawały się obce dużym, zdominowanym przez katolików społecznościom wiejskim w Polsce oraz tym, którzy nie mieszkali w bardziej postępowych miastach.

Kampania wyborcza w 2023 r. była zacięta. Mateusz Morawiecki, premier i były bankier Santandera, lubi kończyć swoje spotkania okrzykiem pod adresem swoich zwolenników: „Co leży na sercu Donaldowi Tuskowi?”

Kibice skandują „Niemcy, Niemcy, Niemcy”. Jest to nawiązanie do pochodzenia Tuska, który dorastał w Gdańsku na północy Polski, w domu, w którym jego rodzice mówili po gdańskim niemieckim.

Historia Polski z Niemcami stała się żywym tematem politycznym. Niedawno najsłynniejsza reżyserka filmowa w kraju, Agnieszka Holland, wyprodukowała film pt. „Zielona granica”, opowiadający o losach uchodźców wydalonych przez polską i białoruską straż graniczną oraz personel wojskowy. Doprowadziło to do zabicia ponad 50 osób, w tym kobiet i dzieci. Minister sprawiedliwości PiS Zbigniew Ziobro odpowiedział na Twitterze, że: „W III Rzeszy Niemcy kręcili filmy propagandowe przedstawiające Polaków jako bandytów i morderców… i dziś mają za to Agnieszkę Holland”.

Antyniemieckie wypowiedzi polskich nacjonalistów sięgają nowej głębi, gorszej nawet niż ciągłe kpiny z Francji i Emmanuela Macrona przez zwolenników brexitu, zwłaszcza w „Spectatorze”.

Ale kontrola polityczna nad mediami jest w Polsce znacznie gorsza niż w Wielkiej Brytanii. Państwowa telewizja, polski odpowiednik BBC, przez pierwszą połowę swoich trzydziestominutowych nocnych serwisów informacyjnych obwieszcza osiągnięcia rządu PiS, a drugą połowę atakuje Donalda Tuska.

Jednak Tusk w sondażach awansował, odbiegając od PiS o dwa punkty, więc obie partie cieszą się poparciem już w połowie lat 30. Założona w 2018 roku Partia Konfederacji to skrajnie prawicowe ugrupowanie antyeuropejskich, skrajnie prawicowych liberałów, które może znaleźć wsparcie u Liz Trussa, która chce zniesienia ubezpieczeń społecznych i podatku dochodowego. Partia balansuje także na terytorium znacznie bardziej ekstremalnym niż cokolwiek, co dotychczas można było zobaczyć w brytyjskiej polityce. Jeden z jej starszych członków nakreślił skrajny światopogląd partii, mówiąc: „Nie chcemy Żydów, homoseksualistów, aborcji, podatków ani Unii Europejskiej”. Ta skrajnie prawicowa, nacjonalistyczna i ksenofobiczna partia cieszy się poparciem wielu polskiej młodzieży, której nie podoba się konserwatywny, autorytarny styl katolicki przyjęty przez lidera PiS Jarosława Kaczyńskiego, mającego 74 lata. Pełni funkcję wicepremiera, ale kieruje Polską za bystrymi, młodymi politykami, którzy wybrali PiS jako najlepsze narzędzie swojej kariery politycznej.

Podobnie jak wielu skrajnej prawicy w Wielkiej Brytanii, politycy PiS lubią atakować UE, ale porażka Brexitu oznacza brak poparcia dla Polexitu. Sunak-Truss-Johnson Wielka Brytania jest obecnie postrzegana jako chory człowiek Europy, a na pewno nie przewodnik dla Polski. Podobnie jak brytyjska skrajna prawica, Kaczyński potępia Europę za wpuszczenie zbyt wielu migrantów do UE (a prezydent kraju, sprzymierzony z PiS, Andrzej Duda, ostrzega przed „większą presją migracyjną na Europę” w następstwie ataku Hamasu na Izrael).

Rząd PiS zezwolił jednak na wjazd do kraju około 1,35 mln Ukraińców do niskopłatnej pracy w rolnictwie, opiece społecznej i budownictwie. Wykorzystywali imigrację także do bardziej cynicznych celów. Niedawny skandal wybuchł, gdy wyszło na jaw, że urzędnicy rządowi PiS sprzedawali migrantom z Afryki i Azji setki tysięcy wiz Schengen po 3000–4000 euro za sztukę. Zaczęły się w Polsce, a następnie zniknęły za granicą do Niemiec i innych krajów członkowskich UE. Rząd niemiecki częściowo zamknął granicę z Polską.

Premier PiS Morawiecki nałożył zakaz importu zbóż z Ukrainy w celu kupienia głosów rolników – co stanowi bezpośrednie naruszenie polityki UE, która ma wspierać Ukrainę, m.in. poprzez eksport żywności. Zasugerował także, że Warszawa nie będzie już pozwalała na przejazd przez Polskę eksportu broni do Kijowa. Polski rząd okazał się wrogi wobec Rosji, ale taka polityka sprawia zupełnie inne wrażenie.

Na froncie wewnętrznym rząd PiS realizował ultrakonserwatywny program, który obejmował kryminalizację aborcji. Partia obsadziła też sądy prawnikami PiS, więc nie ma nadziei, że sędziowie konstytucyjni unieważnią zakaz. Głos kobiet w tych wyborach może być decydujący. Kobiety w Polsce, w tym wiele starszych matek katoliczek, są niezadowolone z tego, że ich córki są zmuszane do posiadania dzieci, zwłaszcza że lider partii sam jest kawalerem po 70. roku życia i nie ma dzieci. Polki zastanawiają się, dlaczego nie mają takich samych wolności jak Europejki.

Dziennikarz Eugeniusz Smolar był młodym działaczem prodemokratycznym, który brał udział w strajkach studenckich i protestach przeciwko rządom komunistycznym w 1968 r. Był Żydem, a podczas ostatniego pogromu w Europie, który miał miejsce w tym samym roku, polski rząd komunistyczny wydalił 20 tys. młodzi Żydzi. W latach 70. utworzyli sieć, która pomogła zmobilizować globalne poparcie dla Solidarności. Smolar pracował w BBC, został szefem polskiej produkcji w BBC World Service, a po 1990 roku wrócił do ojczyzny, aby kierować Polskim Rozgłośnią Państwową. Teraz czuje się beznadziejnie w obliczu swojego kraju.

Według Smolara „Od 2015 roku PiS wraz ze swoimi sojusznikami rządzi strachem, konfliktami i ciągłymi kryzysami, przeprowadzając bezlitosne ataki na prawa, instytucje i normy europejskiej demokracji liberalnej, w tym niezależne media i społeczeństwo obywatelskie.

„PiS zdelegitymizował opozycję i znacznie ograniczył jej wpływ na proces legislacyjny w parlamencie”.

Od 2015 roku PiS rozprzestrzenia swoje wpływy za pośrednictwem polskich instytucji. Podobnie jak Putin, zacieśniając swą władzę w Rosji, PiS starał się pozyskać swoich zwolenników, a przynajmniej osoby o podobnych poglądach, na wszystkie szczeble administracji rządowej i samorządowej, w tym do wojska, służb bezpieczeństwa, służby zagranicznej i rządu. Policja i sądy.

Partii Prawo i Sprawiedliwość udało się także ujarzmić publiczne radio i telewizję i przekształcić je w agresywne i zjadliwe narzędzie propagandy. Politycy rządowi zaatakowali wolność mediów komercyjnych, przejmując niektóre z nich.

„PiS wprowadził doktrynę nacjonalistyczną do programów nauczania w szkołach i kontrolowanych przez siebie instytucjach kultury” – stwierdził Smolar. Obejmowało to kontrolę teatrów i muzeów. W tej nowej historii przepisanej na zlecenie rządu „bohaterscy Polacy nie mogą nigdy zrobić nic złego”. Badania akademickie lub dziennikarskie oraz dyskusje na temat dotychczasowej polityki i zachowań wobec Żydów, Ukraińców czy uchodźców stanowią atak na naród polski, który może być ścigany z mocy prawa.

Nadchodzące wybory w Polsce będą najważniejszym sygnałem dla przyszłości Europy od czasu Brexitu. Teraz Wielka Brytania jest nieistotna dla Europy – ale Polska nie, a skrajnie prawicowa polityka nacjonalistyczna obecnego rządu jest niezgodna z członkostwem tego kraju w UE.

W 1920 roku Polska pokonała najeżdżającą Armię Czerwoną wysłaną przez Lenina w celu inwazji na Europę. W 2023 roku Polska może otworzyć drzwi do nowej przyszłości politycznej, wybierając rząd, który odrzuca wartości i zasady, które od 1950 roku leżą u podstaw europejskiego projektu.

Denis McShane to były minister ds. Europy, który pomógł wprowadzić Polskę do Unii Europejskiej.