„System bezkarności”: Reakcja ofiar na zwolnienie Fujimoriego z więzienia w Peru | Wiadomości o zbrodniach przeciw ludzkości

Lima, Peru – Był okropny z matematyki. Lubię ćwiczyć. Zawsze wydaje się być uśmiechnięty. Kiedy Gisela Ortiz myśli o swoim starszym bracie, Luisie Enrique, przypomina sobie kogoś, kto był miły i hojny, chętny pożyczać ubrania ze swojej szafy potrzebującym kolegom z drużyny.

Ale kiedy Ortiz miała 20 lat, jej brat zniknął. Później dowiedziałem się, że żołnierze wtargnęli do rezydencji uniwersyteckiej, w której przebywał, i porwali go oraz ośmiu innych studentów.

Zabrano ich z profesorem na pole, rozstrzelano, a ciała wrzucono do masowego grobu. Luis Enrique miał zaledwie 21 lat.

Teraz, ponad trzydzieści lat później, osoba, którą Ortiz uważa za odpowiedzialną, została zwolniona, a Ortiz jest jedną z osób, które zabierają głos w proteście.

6 grudnia były prezydent Peru Alberto Fujimori został zwolniony po 16 z 25 lat więzienia.

W 2009 roku został skazany za zamawianie masakr w latach 1991–1992, w których zginęło 25 osób, w tym Luis Enrique.

Jednak jego krytycy twierdzą, że jego historia naruszeń praw człowieka sięga znacznie dalej i obejmuje zarzuty stosowania tortur, przymusowej sterylizacji i wymuszonych zaginięć. Trybunał Międzyamerykański nakazał władzom peruwiańskim powstrzymanie się od wypuszczenia Fujimoriego ze względu na powagę jego zbrodni.

„Stworzono system bezkarności” – powiedział Ortiz po uwolnieniu Fujimoriego. „Ignorowanie wyroku Trybunału Międzyamerykańskiego czyni nas krajem, który nie szanuje praw człowieka na szczeblu międzynarodowym i jest to krok, który trudno odwrócić”.

Peru jest członkiem Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka i jest prawnie związane orzeczeniami Trybunału Międzyamerykańskiego.

Jednak Fujimori pozostaje wybitną postacią konserwatywnej polityki peruwiańskiej, cieszącą się szerokim poparciem społecznym. Zwolennicy przypisują mu stabilizację gospodarki, zwalczanie lewicowych grup zbrojnych i uruchamianie projektów infrastrukturalnych poprawiających transport, edukację i opiekę zdrowotną.

Były prezydent po raz pierwszy otrzymał ułaskawienie humanitarne w 2017 r., ale później zostało ono cofnięte. Peruwiański Trybunał Konstytucyjny przywrócił w tym miesiącu ułaskawienie, częściowo ze względu na podeszły wiek Fujimoriego i pogarszający się stan zdrowia.

Jednak Cesar Muñoz, zastępca dyrektora Human Rights Watch w obu Amerykach, powiedział Al Jazeerze, że uwolnienie Fujimoriego stanowi „bardzo poważne niepowodzenie” dla praworządności, nie mówiąc już o osobach, których to dotyczy.

„To policzek wymierzony ofiarom” – powiedział Muñoz.

Wyjaśnił, że zgodnie z prawem międzynarodowym amnestia humanitarna może wprawdzie zostać przyznana osobom łamiącym prawa człowieka, ale najpierw muszą zostać spełnione dwa warunki.

Pierwszy warunek wymaga od państw karania osób naruszających prawa człowieka według spójnych standardów, bez dyskryminacji i faworyzowania.

„Nie można mieć zasad zmieniających się w zależności od tego, kim jest dana osoba” – powiedział Muñoz.

Drugi warunek wymaga, aby lekarze podjęli niezależną, kompleksową i bezstronną decyzję o konieczności humanitarnego zwolnienia.

Muñoz wyjaśnił, że „te dwa elementy nie występowały” w sprawie ułaskawienia Fujimori.

Po uwolnieniu Fujimoriego Międzyamerykańska Komisja Praw Człowieka Powiedział „Odrzuca decyzję Peru” i wzywa kraj do „podjęcia skutecznych środków w celu zagwarantowania ofiarom prawa dostępu do wymiaru sprawiedliwości”.

W zeszłym tygodniu kamery uchwyciły 85-letniego Fujimoriego, jak wychodził z bram więzienia i obejmował dwójkę swoich dzieci, Kenjiego Fujimoriego i Keiko Fujimori, wpływowych polityków.

Wiadomość ta sprawiła, że ​​Javier Roca Obregon, również 85-letni, poczuł się „irytowany”. Już dawno stracił nadzieję, że ponownie zobaczy swojego syna Martina Rocę Casasa.

„Mam 85 lat i nie mam już nadziei” – Obregon powiedział Al Jazeera. „Chcę tylko wkrótce umrzeć”.

W 1993 r. Casas był studentem Narodowego Uniwersytetu w Callao, kiedy był torturowany i aresztowany przez peruwiańskie siły zbrojne. Jego ciała nigdy nie odnaleziono.

Obregón i inni uważają, że porwanie Casasa było związane z jego aktywizmem studenckim. Wspomina swojego syna jako światełko nadziei dla innych młodych ludzi, „przykład pokonywania” przeszkód życiowych.

Krótko przed swoim zniknięciem Casas wziął udział w marszu przeciwko podwyżkom czesnego na swoim uniwersytecie. Kiedy dwie osoby zaczęły filmować protest, on i inni uczniowie chwycili kamerę i ją zniszczyli. Obregon podejrzewa, że ​​ten czyn przyspieszył jego porwanie.

„W Peru życie biednego człowieka nie jest nic warte. Biedni nie mają prawa do sprawiedliwości” – powiedział Obregon, pochodzący z małego wiejskiego miasteczka Yanama. „Podobnie jak pies, mogą go zabić, a potem o nim zapomnieć . To się powtarza.”

Krytycy twierdzą, że Fujimori podczas swojej kadencji od 1990 do 2000 r. rządził stosunkowo bezkarnie. Jego prezydentura nadzorowała rozwiązanie Kongresu i zawieszenie konstytucji Peru, co pozwoliło mu umocnić swoją władzę.

Carolina Oyage stwierdziła, że ​​oglądanie filmu przedstawiającego uśmiechniętego Fujimoriego udostępnionego jego dzieciom było „okropnym” uczuciem.

Jej starsza siostra Dora (21 l.) była jedną z dziewięciu studentów porwanych z Narodowego Uniwersytetu Pedagogicznego Enrique Guzmán y Valle w 1993 r., wraz z Luisem Enrique Ortizem.

Oyag pamięta swoją siostrę jako „zabawną i kreatywną” – początkującą przedsiębiorczynię, która sprzedawała wszystko, od kosmetyków po ciasta, aby opłacić jej edukację.

Części szkieletu Dory odnaleziono i przekazano jej rodzinie dopiero we wrześniu tego roku. Widok Fujimori wychodzącego na wolność zaledwie po kilku miesiącach rozzłościł Aoyage.

„Nie ma nic złego” – powiedziała. – Nie ma nawet najmniejszych wyrzutów sumienia.

Fujimori w przeszłości niejasno przepraszał, ale nigdy nie wziął bezpośredniej odpowiedzialności za zabójstwa wojskowe lub inne nadużycia, do których doszło pod jego rządami.

Styl rządów i ideologia Fujimoriego – nazywany „Fujimorismo” – pozostał dominującą siłą polityczną w Peru. Jego córka Kiko była jedną z czołowych kandydatek w wyborach prezydenckich w 2021 roku z ramienia konserwatywnej Partii Ludowej Forza.

Inés Kondori, prezes Stowarzyszenia Kobiet Dotkniętych Przymusową Sterylizacją w Chumpevilcas, znalazła się wśród ponad 200 000 Peruwianek, które w latach 1996–2000 poddano sterylizacji bez ich zgody, co rząd Fujimori starał się przedstawić jako środek przeciwdziałający ubóstwu.

Wiele ofiar stanowiły rdzenne kobiety ze społeczności wiejskich, posługujące się językiem keczua, co podsyciło oskarżenia o czystki etniczne. Kondori uważa również, że uwolnienie Fujimoriego stanowi pomyłkę sądową.

„Walczymy od 25 lat, ale nie ma sprawiedliwości dla nas, biednych ludzi” – napisał Kondori do Al Jazeery za pośrednictwem WhatsApp. „[Fujimori] „Powinien pozostać w więzieniu na zawsze”.