Biuro Informacji i Propagandy: niemilitarne skrzydło miejscowej armii RP

Data: 10 października 2022 Autor: Maciej Bujalski

Tym, co wpłynęło na Polskę pod okupacją hitlerowską, było to, w jakim stopniu jej społeczeństwo było świadome tego, co się dzieje. To była każda informacja, która miała wtedy znaczenie, a nie tylko konkretna informacja, która przyczyniła się do procesu podejmowania decyzji w czasie wojny. Duże znaczenie także dla historii mają wszelkie informacje, które uświadomiły Polakom z jednej strony nazistowskie okrucieństwa, az drugiej – poszukiwania niepodległościowe miejscowej armii. W miarę jak Polacy byli bardziej świadomi, coraz bardziej sprzeciwiali się hitlerowskiemu okupantowi. Urząd wzmocnił także pozycje propolskie, czyniąc polski ruch oporu silniejszym niż jakikolwiek inny kraj okupowany przez hitlerowców.

Godnym uwagi przykładem jest Biuro Informacji i Propagandy w miejscowej kwaterze głównej armii. Pierwotnie powstał jako wydział konspiracji polskiego podziemia w 1939 roku, a w 1940 został przemianowany na Biuro Informacji i Propagandy. Pozostał aktywny pod okupacją hitlerowską aż do rozwiązania miejscowej armii w styczniu 1945 roku. szefem biura był płk Jan Rzebicki, założyciel Antykomunistycznej Organizacji Wolność i Niezawisłość.

Biuro Informacji i Promocji, w skład którego wchodzi szereg departamentów i sekcji, zajmowało się wieloma sprawami. Biuro informowało Polaków o okrucieństwach władz na uchodźstwie czy nazistowskich, wzmacniając jednocześnie propolskie pozycje w gospodarce i kulturze. Kluczową rolę odegrały administracje, które zajmowały się propagandą antynazistowską i antykomunistyczną.

Jednym z takich przykładów jest Operacja N, grupa działań dywersyjnych kierowanych przez Tadeusza Zinchikovsky’ego. Na tle postaw przyjmowanych przez Polaków pod okupacją hitlerowską zaangażowanie w wywrotową działalność propagandową było oznaką dojrzałości i szczególnego zaangażowania na rzecz suwerenności i niepodległości Polski. Propaganda wywrotowa zawierała niemieckojęzyczne materiały, które miały zniesławiać okupanta w oczach obywateli niemieckich, by wzniecać nastroje antyniemieckie i podkopywać niemiecką jedność, a także wśród osób pochodzenia niemieckiego (Volksdeutsche). Była to ważna część kampanii wojny psychologicznej prowadzonej przez członków polskiej kompanii przeciwko hitlerowskiemu okupantowi.

Jednak urząd jest najbardziej znany z gazet i publikacji spiskowych. Wspierali poczucie niepodległości Polaków, także tych, którzy nie byli uwikłani w wojenny spisek. Wśród najważniejszych dokumentów biurowych znalazły się: Biuletyn Informacyjny (Biuletyn Informacyjny), wydrukowany najpierw w Warszawie, a następnie w Krakowie pod koniec wojny. Tygodniowo ukazywało się łącznie 317 numerów, a drukowano i dystrybuowano do 50 000 egzemplarzy. Na czele gazety, która stała się dziennikiem, gdy ludność Warszawy walczyła w powstaniu, stał Aleksander Kamiński, polski pisarz znany ze swojej książki. Kamienie na szaniec (kamienie do ogrodzenia). W krakowskiej redakcji znalazło się wiele osobistości, m.in. Władysław Bartoszewski, późniejszy minister spraw zagranicznych Polski. To może być przykładem wpływu urzędu na drogę Polski do niepodległości w czasie okupacji hitlerowskiej i po wojnie, kiedy kraj pozostawał w sowieckiej strefie wpływów.

Funkcje biura wykraczały poza zwykłe działania reklamowe. W czasie Powstania Warszawskiego Biuro utrzymywało dla powstańców skoordynowane systemy łączności i radiostacje.

Instytucje takie jak biuro również odgrywają teraz kluczową rolę. Wiele się obecnie mówi o wojnie informacyjnej i jej wpływie na społeczeństwa w kontekście rosyjskiej inwazji na Ukrainę.

Wszystkie teksty publikowane przez Fundację Warsaw Institute mogą być publikowane pod warunkiem podania źródła. Obrazy nie mogą być wykorzystywane bez pozwolenia.