Moment prawdy Orbana – raport ING o Polsce, Czechach, Rumunii i Węgrzech

Europa Środkowo-Wschodnia (CEE) staje się coraz bardziej zdywersyfikowana, pisze ING Bank w nowym raporcie dotyczącym Polski, Czech, Rumunii i Węgier. Holenderski bank dodał w swoim raporcie zatytułowanym „Jeden region, ale bardzo różne historie dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej”, że dywersyfikacja ta obejmuje oczekiwania gospodarcze, profile inflacyjne i funkcje reakcji banków centralnych.

Krytyczny punkt zwrotny dla węgierskiej gospodarki

Węgry znajdują się na kluczowym rozdrożu, naznaczonym toczącymi się dyskusjami na temat funduszy UE, pisze ING w analizie zatytułowanej „Węgry: nadchodzi moment prawdy”.

Rząd pod przewodnictwem premiera Węgier Viktora Orbana udzielił odpowiedzi na dziewięć pytań postawionych przez Komisję Europejską, a 90-dniowy okres przeglądu szybko dobiega końca, a do spodziewanej decyzji pozostało niecałe 10 dni.

W saldzie pozostaje część funduszu spójności w wysokości 13 miliardów euro. Kolejnym kluczowym momentem w nadchodzących tygodniach będzie publikacja danych o PKB za trzeci kwartał, napisał ING.

Prognozy wskazują na koniec technicznej recesji na Węgrzech, co w dużej mierze wynika z poprawy sytuacji w sektorach rolnym i przemysłowym. Pomimo tej pozytywnej sytuacji prognozy całoroczne utrzymują spadek realnego PKB o 0,5% w porównaniu z 2022 r.

Konsumpcja jest jednym z najpilniejszych wyzwań dla węgierskiej gospodarki i jej budżetu. Chociaż oczekuje się, że do września dynamika płac realnych osiągnie dodatni poziom, wpływ na konsumpcję może być ograniczony.

Zaufanie węgierskich konsumentów jest najniższe od dekady

W ciągu ostatnich dwóch lat szalejąca inflacja zmniejszyła siłę nabywczą gospodarstw domowych, pozostawiając zaufanie konsumentów na najniższym poziomie od dekady. Oczekuje się jednak poprawy w 2024 r., gdy stopy inflacji zbiegną się z dodatnim wzrostem płac realnych. Wrześniowy odczyt inflacji przekroczył oczekiwania, powodując rewizję w dół krótkoterminowych szacunków inflacji, napisał ING.

Oczekuje się, że średnioroczna stopa inflacji na Węgrzech wyniesie 17,8%, a odczyt na koniec roku wyniesie 7% rok do roku. Prognoza na 2024 r. pozostaje jednak stabilna na poziomie 5,1% ze względu na rosnące globalne i krajowe ryzyko inflacyjne.

Poprawa dynamiki inflacji i odporność węgierskiego forinta dały węgierskiemu bankowi centralnemu impuls do wprowadzenia we wrześniu obniżki stóp procentowych o 75 punktów bazowych. W rezultacie oczekuje się, że bank utrzyma tę dynamikę, a podstawowa stopa procentowa oczekiwana jest na koniec roku na poziomie 10,75%.

Oczekuje się, że tempo obniżek stóp procentowych osłabnie w pierwszym kwartale kolejnego roku w miarę wyhamowania spadku inflacji, a następnie realna stopa procentowa stabilizuje politykę pieniężną.

W związku z tym oczekuje się, że siła forinta będzie rosnąć, w zależności od rozwoju sytuacji związanej z umową unijną. Prognoza zakłada kurs wymiany na poziomie 375 forintów węgierskich za euro do końca roku i 365 forintów węgierskich za euro do połowy 2024 r., czemu sprzyjać będzie korzystniejszy kurs realny i dynamika handlu carry trade w regionie.

Polska stopniowo uwalnia potencjał inwestycyjny

Niedawne wybory powszechne w Polsce – podczas których centrowa Koalicja Obywatelska pod przywództwem byłego premiera Donalda Tuska w zeszłym miesiącu obaliła prawicową Partię Prawo i Sprawiedliwość po ośmiu latach sprawowania władzy – oznaczały poważną zmianę polityczną w kraju.

ING napisał, że opozycja Tuska wbrew przeciwnościom zapewniła sobie większość, torując drogę rządowemu zamiarowi lepszego zarządzania funduszami UE na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz przywrócenia praworządności.

Oczekuje się, że do 2024 r. Polska otrzyma duże dotacje o wartości 8 miliardów euro, które mogłyby pomóc w pobudzeniu wzrostu gospodarczego i sfinansowaniu wysokiego poziomu zadłużenia kraju. Na realizację przedwyborczych obietnic w budżecie na 2024 rok przeznaczono dodatkowe 30–35 mld zł (67,37–78,6 mln euro).

Holenderski bank spodziewa się w nadchodzących latach zwrotu w kierunku ekspansywnej polityki fiskalnej, co może nie wpłynąć znacząco na rentowności obligacji skarbowych, gdyż zagraniczni inwestorzy zaczęli już wracać na polski rynek. „Po pozostaniu w tyle za swoimi odpowiednikami z Europy Środkowo-Wschodniej, finansowanie UE i zwiększone zaufanie do bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) powinny umożliwić temu krajowi rozpoczęcie nadrabiania zaległości” – napisał ING.

Najnowsze dane pokazały, że trzeci kwartał 2023 r. to punkt zwrotny w polskiej gospodarce. Przy wzroście PKB szacowanym na około 0,5–0,7% rok do roku, oczekuje się, że całoroczny wzrost osiągnie około 0,4%, do czego przyczyni się ożywienie wydatków konsumenckich i powrót projektów budowlanych wspieranych przez UE.

Inflacja w Polsce wykazała oznaki osłabienia, a główne wskaźniki CPI spadły, co mogłoby pozwolić bankowi centralnemu na obniżkę stóp procentowych o kolejne 25 punktów bazowych. Jednak ze względu na zmienność złotego i utrzymujące się ryzyko finansowe luzowanie polityki pieniężnej w 2024 roku może być mniej agresywne.

Bank centralny obniżył główną stopę procentową

ING oczekuje, że obniżka stóp procentowych przez prezesa Narodowego Banku Polskiego Adama Głabińskiego odegra kluczową rolę w kształtowaniu polityki po listopadowym posiedzeniu. Złoty wzrósł po wyborach, ustalając się na poziomie około 4,46 złotego za euro w oczekiwaniu na wieści o utworzeniu nowego rządu.

Stanowisko Komitetu Polityki Pieniężnej będzie kluczowe w krótkiej perspektywie, gdyż inwestorzy poszukują przejrzystości polityki banku centralnego w nowym krajobrazie politycznym. Długi koniec krzywej dochodowości nie rośnie w parze ze złotym, być może ze względu na obawy o potrzeby pożyczkowe.

Jednakże pewien długoterminowy napływ kapitału zagranicznego może w krótkim okresie zawęzić spready względem krzywej niemieckiej. Długoterminowe perspektywy pozostają niepewne ze względu na zbliżający się bodziec fiskalny. „Spodziewamy się pewnych napływów zagranicznych w dłuższej perspektywie, co pozwoli na węższe spready w stosunku do krzywej niemieckiej w krótkim okresie. Perspektywy długoterminowe są w najlepszym razie mieszane, a w przyszłym roku pojawi się dodatkowy bodziec fiskalny”, podsumował ING.

Niska stopa bezrobocia w Czechach

Czechy „powoli zbliżają się do celów inflacyjnych”, jak głosi tytuł analizy krajowej ING. Czeska gospodarka rozczarowała w trzecim kwartale, co wydłużyło oczekiwanie na znaczące ożywienie. Głównym motorem gospodarki pozostaje sektor motoryzacyjny, a Czechy czerpią korzyści z ożywienia gospodarczego po pandemii Covid-19 i zakłóceniach w łańcuchu dostaw.

Co ciekawe, jak komentuje ING, Czechy mogą poszczycić się najniższą stopą bezrobocia w Unii Europejskiej, co paradoksalnie stwarza wyzwania dla gospodarki. Mimo to można zaobserwować obiecujące zmiany w zakresie inflacji, dodaje ING.

Stopa inflacji spadła we wrześniu do 6,9% rok do roku i oczekuje się, że będzie to najniższy poziom w tym roku. Najważniejszym wydarzeniem jest tu nieoczekiwanie szybki spadek cen energii dla gospodarstw domowych, co powinno osłabić stopę inflacji, w dużej mierze dzięki efektowi bazy z poprzedniego roku.

W rezultacie wzrost prawdopodobnie osiągnie wartość szczytową powyżej 8%, a następnie spadnie do końca roku. Ponadto oczekuje się, że bank centralny do stycznia zbliży się do celu inflacyjnego na poziomie 2%. Narodowy Bank wyraził chęć omówienia obniżek stóp procentowych w reakcji na sytuację gospodarczą, oczekując, że cykl obniżek rozpocznie się pod koniec roku.

Jednakże znaczący spadek inflacji na początku przyszłego roku może skłonić bank centralny do przyspieszenia obniżek stóp procentowych. Oczekuje się, że ostateczna stopa wyniesie 3%, co jest zgodne z wytycznymi Czeskiego Banku Centralnego i bieżącym celem Zarządu.

W tym scenariuszu oczekuje się, że w przyszłym roku stopa osiągnie 4%. Główną troską banku centralnego jest utrzymanie inflacji na stabilnym poziomie w pobliżu celu, który będzie wyznaczał tempo obniżek stóp procentowych w przyszłym roku.

Oznaki stabilności rumuńskiej gospodarki

W Rumunii najnowsze powtarzające się dane dają mieszany obraz krajobrazu gospodarczego, z pewnymi oznakami stabilizacji, jak stwierdził ING w analizie zatytułowanej „Rumunia: oznaki odbicia gospodarki”.

Rozwój jest obecnie uzależniony od inwestycji publicznych w infrastrukturę, zwłaszcza w projekty inżynierii lądowej. Sektor budowlany doświadcza ożywienia gospodarczego, napędzanego inwestycjami, które zwiększają wzrost PKB.

Ponadto oczekuje się potencjalnego wkładu we wzrost PKB eksportu netto i sektora rolnego.

Siła tych czynników może utrzymać gospodarkę w zielonej strefie w trzecim kwartale roku, kompensując słabsze wyniki w sektorach przemysłu i usług. Prognozy na 2023 rok zakładają wzrost PKB na poziomie 1,5%, co może być ostrożnym szacunkiem.

„Nadal spodziewamy się obniżek o 150 punktów bazowych ze strony Narodowego Banku Rumunii (NBR) w 2024 r., mimo że przesunęliśmy punkt wyjścia z pierwszego kwartału na drugi kwartał – najprawdopodobniej na posiedzeniu w kwietniu 2024 r.

„Wydaje się, że EBC uważa dłuższe zawieszenie za bezpieczniejszą opcję niż rozpoczęcie łagodzenia, jak to obecnie widzimy w Polsce, na Węgrzech i najprawdopodobniej w Czechach” – napisał ING.