Z akt wynika, że ​​Thatcher była „całkowicie zdruzgotana” po doniesieniach MI5 w Spycatcher | Archiwa Narodowe

Margaret Thatcher była „całkowicie zdruzgotana” doniesieniami zawartymi w Spycatcher, pamiętniku emerytowanego oficera MI5 Petera Wrighta, jak ujawniają publicznie udostępnione akta.

Akta ujawniają także dylematy stojące przed rządem Thatcher w jego daremnej walce o zatajenie książki, w tym kwestię, czy zgodzić się na to, aby australijski potentat medialny Kerry Packer pośredniczył w „rozwiązaniu” poza sądem.

Twierdzenia Wrighta, byłego zastępcy dyrektora MI5, który przeszedł na emeryturę na Tasmanii, obejmowały twierdzenia, że ​​agencja bezpieczeństwa podłożyła podsłuchy w ambasadach, że mała grupa agentów spiskowała przeciwko premierowi Haroldowi Wilsonowi oraz że Sir Roger Hollis, dyrektor generalny MI5 w latach 1956–1965 , był sowieckim szpiegiem.

Książka, zakazana w Anglii w 1985 r., została po raz pierwszy opublikowana w Australii i Stanach Zjednoczonych po przegraniu przez rząd długotrwałej i głośnej sprawy sądowej przeciwko Wrightowi w Sydney w 1987 r.

Z dokumentów wynika, że ​​rząd stracił kontrolę w legalnej grze polegającej na walnięciu kreta, a jej fragmenty ukazują się w gazetach, książkach w sklepach i na półkach bibliotek na całym świecie.

Rząd upierał się, że zarzuty nie są nowe, były już badane przez MI5 i nie znaleziono żadnych dowodów, chociaż Thatcher w październiku 1986 roku napisała w jednym dokumencie: „Jestem całkowicie zdruzgotana tym, co zostało ujawnione w książce. „Konsekwencje publikacji będzie ogromna.”

Obawiano się, że Wright, jako „osoba mająca dostęp do informacji poufnych”, może nadać tym twierdzeniom większą wiarygodność, a rząd po podpisaniu ustawy o tajemnicy urzędowej będzie występował o wydanie nakazu na podstawie „obowiązku zachowania poufności”.

Oferty złożone przez Wrighta dotyczące próby rozstrzygnięcia sprawy zostały złożone podczas australijskiego procesu. Ponieważ Sir Robert Armstrong, który był sekretarzem gabinetu i świadkiem rządu w tej sprawie, znajdował się w środku dowodów, prawnik Wrighta, Malcolm Turnbull, późniejszy premier Australii, zaproponował „rozwiązanie”, wynegocjowane przez australijskiego potentata medialnego . Kerry Packer, Dokumenty wydane przez Galeria Archiwów Narodowych.

Turnbull zasugerował, aby Thatcher przyznała się do problemów związanych z „starymi szpiegami chcącymi opowiadać swoje historie” i wszczęła dochodzenie w celu zbadania przyjęcia systemu amerykańskiego, który umożliwił agentom CIA uzyskanie pozwolenia na publikację książek, umożliwiając tym samym Wrightowi publikowanie za pozwoleniem . .

W zamian Armstrong oświadczył, że będzie postrzegana jako „obrończyni wolności słowa i wolności słowa”, a Turnbull zrobi wszystko, co w jego mocy, aby powiedzieć, że on, Armstrong, „wykonał fantastyczną robotę”. „Muszę przyznać, że to bardzo miło z jego strony” – dodał Armstrong.

Odnotowałem ostatnie słowa sędziego tego popołudnia Timeō Danaō i dōna Ferentēs – Te słowa można z grubsza przetłumaczyć jako „Uważajcie na Greków, nawet niosących prezenty” – Armstrong zastanawiał się nad motywami Turnbulla. Napisał, że „nie byłoby zbytniego entuzjazmu na początku” na drodze do negocjacji warunków, gdybyśmy „nie ufali naszemu językowi greckiemu”. Po spotkaniu Thatcher z udziałem ministrów wyższego szczebla i urzędników rządowych oferta została odrzucona.

Kiedy rząd przegrał sprawę, kwestia zwróciła się do apelacji. Minusem, jak powiedział Thatcher jeden z doradców, jest to, że 70-letni i zły stan zdrowia Wright może umrzeć przed apelacją, a rząd zostanie „oskarżony o zabicie go z powodu naszej nieprzejednanej postawy”. Ale Sir Nigel Weeks, główny prywatny sekretarz Thatcher, uważa, że ​​sprawa apelacyjna była „przytłaczająca”. Zgodziła się i napisała na marginesie jego notatki: „Musimy się odwołać”.

Sprawa okazała się jednak w dużej mierze nieistotna, gdyż rząd dowiedział się wówczas, że amerykańskie wydawnictwo planuje publikację i został poinformowany, że nie uda mu się wytoczyć powództwa w Stanach Zjednoczonych. „Bardzo niepokojące” – napisała Thatcher.

Minister spraw wewnętrznych Douglas Hurd ostrzegł, że „wyciek” może mieć wpływ na australijską apelację i inne sprawy, w których rząd starał się podtrzymać nakazy przeciwko „The Guardian”, „Observer” i „Sunday Times” mające na celu uniemożliwienie publikacji materiałów Wrighta. jak przeciwko sobie. Gazeta Dominion w Nowej Zelandii. Akta wypełnione analizami i poradami prawnymi wskazują inne kraje, w których mogą być potrzebne działania, w tym Włochy, RPA, Pakistan, Singapur i Hongkong.

W jednej przygnębiającej notatce minister sztuki Richard Luce ostrzegał przed zbliżającą się międzynarodową konferencją biblioteczną w Wielkiej Brytanii: „Wraz z przybyciem kilku amerykańskich bibliotekarzy… wiemy, że co najmniej jeden brytyjski bibliotekarz zgodził się otrzymać egzemplarz Spycatchera od kolegi za jego”. „Jego biblioteka”.

Posłowie do Parlamentu Europejskiego z Partii Pracy zapoznali się z fragmentami książki w Protokole Parlamentu Europejskiego, który znajduje się w Dzienniku Urzędowym Parlamentu i który ma być rozpowszechniany w Wielkiej Brytanii za pośrednictwem HMSO, Rządowego Biura ds. Artykułów Papierniczych. Weeks powiedział Thatcher, że przez to rząd wyglądał na „głupiego”. „Tak, musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby jedna ręka rządu nie rozdzielała tego, co druga stara się powstrzymać” – napisała. Ale zgodnie z prawem nie mogli nic zrobić.

W tym samym czasie do urzędnika Izby Gmin wysłano radcę prawnego ds. skarbu, aby dopilnował, aby żaden parlamentarzysta nie próbował czytać fragmentów w parlamencie, co umożliwiłoby gazetom donoszenie na ich temat „w widocznej frustracji co do celu nakazów”.

Akta pokazują, jak Thatcher próbowała, ale bezskutecznie, odwieść byłego premiera Jima Callaghana od wzywania do wszczęcia śledztwa, czemu stanowczo się sprzeciwiała. Jednocześnie jej słynny sekretarz prasowy Bernard Ingham przewidział, że jakiekolwiek śledztwo „będzie skazane na niepowodzenie, zanim zaczną być ostatecznie odrzucane jako wybielanie”.

„Myślę, że znacznie skuteczniejszym lekarstwem byłoby, gdyby służby bezpieczeństwa (w końcu bardzo zamieszane w ten bałagan) zamknęły się w miejscach publicznych, zacisnęły zęby na osobności, zebrały się w sobie i dały sobie z tym radę” – stwierdził. napisał. „.

Książka została dopuszczona do sprzedaży w Anglii w 1988 r., po tym jak Law Lords – sprawujący jurysdykcję Izby Lordów – orzekł, że nie zawiera ona żadnych tajemnic. Wrightowi zakazano pobierania tantiem ze sprzedaży w Wielkiej Brytanii – było to jedyne zwycięstwo, jakie mógł osiągnąć rząd. Zmarł w wieku 78 lat, a w 1995 roku został milionerem.